PSİKOTİK BOZUKLUKLAR
Psikotik bozukluk, bireyin gerçeklik algısının değiştiği durumların tamamı için kullanılan bir kavramdır. Bu grupta en yaygın bilinen hastalık‘şizofreni’dir. MSS (merkezi sinir sistemi)’in zarar görmesi sonucu oluşurlar. Psikolojik değişimlere fiziksel değişimler eşlik edebilir. Gerçek dış dünya ile bağlantı kopuktur, zihinde yeni ve gerçek olmayan bir dünya oluşur.
– Şizofreni (belirtiler 6 aydan fazla sürer)
– Şizoaffektif Bozukluk (psikotik belirtilere duygudurum bozuklukları eşlik eder)
– Şizofreniform Bozukluk (belirtiler 1-6 ay arası sürer)
– Kısa Psikotik Bozukluk (belirtiler 1 gün ile 1 ay arası sürer)
– Paranoid Bozukluk (psikotik düşüncelerin eşlik ettiği kişilik bozukluğudur)
– Paylaşılmış Psikotik Bozukluk (iki veya daha fazla kişinin ortak hezeyanı)
– Madde kullanımına bağlı psikotik bozukluk
– Tıbbi Duruma Bağlı Psikotik Bozukluk
– Başka Türlü Adlandırılmamış Psikotik Bozukluk
PSİKOTİK BOZUKLUKLAR BELİRTİLERİ
-Hezeyan (aksi ispatlanırsa dahi bir düşünceye körü körüne inanma) ve halüsinasyonlar (gerçekte olmayan bir uyaranı var algılama)
-Dağınık düşünce (dağınık çağrışımlar)
-Dağınık konuşma (konuşurken isteneni ifade edememe, ani konu geçişleri, anlaşılamayan konuşma)
-Dağınık davranış veya katatoni (tuhaf, şaşırtan, saçma davranışlar veya tamamen hareketsizlik)
-Duygusal donukluk (yüz ifadesinde , konuşmada, jest ve mimiklerde azalma)
-Hayattan zevk alamama
-İrade bozulması
-Toplumdan soyutlama ve iletişim sorunları
-İştahsızlık ve ani kilo kaybı
PSİKOTİK BOZUKLUKLARIN NEDENLERİ
Psikotik bozukluklar farklı nedenlerle oluşabilir.
-Genetik Faktörler (ailede psikotik bozukluğa sahip olan bireylerde bu durumu yaşama olasılığı yükselir)
-Alkol ve uyuşturucu maddeler (Bazı ilaçlar, amfetaminler, LSD, esrar ve alkol)
-Travmatik yaşantılar
-Beynin etkisi (travmatik beyin yaralanması, beyin tümörü, beyin enfeksiyonları)
-Hastalıklar (felç, Alzheimer, Demans, Parkinson)
PSİKOTİK BOZUKLUKTA TERAPİ
Psikotik bozukluklarda tedavi çok faktörlüdür. İlaç, psikoterapi ve sosyal destek üçlemesinin oluşturulduğu durumlarda iyileşme gözlenir. Tedavi ile hasta günlük yaşamını devam ettirir, rutin işlerine dönebilir.
Psikotik bozukluklar kişinin gerçekle olan ilişkisini ve hayat akışını doğrudan etkileyen rahatsızlıklardır. Bu sebeple kişi düzenl ve sürekli ilaç kullanıyor olsa da bir uzmandan psikolojik destek alıyor olması sürecin sancılarını azaltacaktır.
Hepimizin ruhsal dünyasında iniş çıkışlar olabilmektedir. Duygularımız öfke, sevinç, keder, huzursuzluk, çoşku ve endişe arasında gidip gelmektedir. Ancak bipolar bozuklukta duygular bazen yaşanan durumlarla bağlantılı olarak bazen de tamamen bağımsız bir şekilde kişinin davranışlarına yansıyabilmektedir. Bipolar bozuklukta yaşanan duygu değişimleri yoğun ve uzun süreli olmaktadır.
Duygulardaki bu değişimler kişinin davranışlarını, fiziksel sağlığını, düşüncelerini ve hayat kalitesini etkileyebilmektedir. Kısacası bipolar bozukluk kişinin duygu, düşünce, davranış ve enerjisindeki aşırılık durumudur.
Ergenlerdeki duygu durum bozuklukları yetişkinlerdekinden farklıdır. Diğer psikolojik rahatsızlıklarında bu duruma eşlik etmesi duygu durum bozukluklarının teşhisini daha da zorlaştırmakta ve hastalığı maskelemektedir. Çoğu hekim bipolar bozukluğun bir yetişkin hastalığı olduğu kanatindedir.
Bipolar bozukluğu olan yetişkinlerin geçmişlerine bakıldığında bu kişilerin ergenlik dönemlerinde mizaç dalgalanmaları yaşadıkları ve bu rahatsızlığın başlangıç aşamasından teşhis aşamasına kadar 5 ile 10 yıl arası bir oyalanma sürecinin olduğu belirtilmiştir.
Ergenlerde bipolar bozukluk genellikle hiperaktivite bozukluğu veya dikkat eksikliği sanılabilmektedir. Bipolar bozukluk ile DEHB’yi ayırt etmenin en iyi yolu çocuğun ruhsal durumunun iyi analiz edilmesidir. Bipolar bozuklukta çocuğun ruhsal etkiye bağlı olarak kendini kaybetmesi söz konusudur. Örneğin, bipolar bozukluk olan ergenlerde kendine zarar veren ve yanlış davranışlar çoğu zaman kasti olarak yapılırken, DEHB olanlarda daha çok dikkatsizlik ve özensizlik sonucudur.
Çocuklardaki bipolar bozukluğun en belirgin özelliği hızlı duygu durum dalgalanmaları ve uzun süre devam eden öfke nöbetleridir. Bipolar bozukluk ergenin hayatını ciddi anlamda etkilemektedir. Bipolar bozukluğu olan ergenlerde aşırı sinirlilik, saldırganlık, uyku ve kâbus sorunları, uygun olmayan cinsel davranışlar, gece nöbetleri, okul sorunları, uyuşturucu ya da alkol kullanma eğilimi, davranışlarda hızlı değişim, üzüntü, uyuşukluk ve ruh halinde aşırılıklar görülebilmektedir.
Belirtiler genelde gün boyu devamlılık gösterir. Bipolar bozuklukla ilgili yapılan diğer çalışmalarda ise zayıf akademik performans, öğrenme zorluğu, özgüven eksikliği ve yasal sorunlar gözlenmiştir.
